Yurt disinda yasiyorum, kendimi suriyeli gibi hissetmiyorum. kendini nasil hissettigini hasbelkader edindigin konumun belirler. kimi hayatta sanslidir egitimini alir, yetenekleri elverir, turkiyede de olsa almanyada da olsa, abdde de olsa gayet guzel yasar. ama hayatta sansi yaver gitmeyen icin suriyede de turkiyede de abdde zorluklar yasar ve nerede olursa olsun kendini suriyeli gibi hisseder. turkiyede kendini suriyeli gibi hisseden, zor sartlarda yasayan insanlar yok mu?
Turkiyede de yazilim muhendusu olarak calistim, almanyada da yazilim muhendisi olarak caisiyorum, ikisinde de maddi olarak gayet rahatim, alinan para olarak iksinde de fark yok. Asil fark harcanan parada ve alinan risklerde oluyor.
Insanlar bir ulkedeki refahi kazanilan maas ile olcuyor ama atlanan sey maasini nereye harcadigin. Turkiyede orta gelirli biri kazandigi parayi ev kira/taksidi, araba taksidi, tatil taksidi gibi seylere harcarken almanyada orta gelirli biri icin evine taksit oderken araba tatil gibi seyler icin borca girmek zorunda degil, cunku cok ucuz. Turkiyede orta gelirli cocugunu kendi erisemedigi seyler icin yetistirmek isterken okula, ogretmene, gerekirse universiteye para dokmek durumunda iken almanyada bunlar daha standart ve ucretsiz. Turkiyede bir kisi tatile gittiginde harcadigi parayi 12 takside bolerken, almanyada yasayan aldigi tek bir maasla dunyanin neresinde isterse tatil yapiyor.
Elbette zengin her yerde zengin, fakir her yerde fakir ama bir toplumun refahini orta sinifin refahi belirler. Komsularimin biri bir markette calisiyor, digeri muhasebeci, bir digeri doktor, bir diger kuaforde calisiyor, hepsinin evinde iki orta sinif araba var ama isterlerse ve meraklilarsa bir porsche ye de binebilirler. Mustakil bir bahce icinde, bizim turkiyede villa dedigimiz evlerde yasiyoru bu kisiler. Yani turkiyede sadece zenginlerin erisebildikleri hayati almanyada orta sinif erisiyor. Turkiyede luks arabalar binen almancilar aslinda almanyada orta sinif veya orta-alt sinif ama eristikleri seyler turkiyee ust sinifin, yada orta sinifin yillarca taksit odeyerek erisebildigi seyler.
Ornegin Almanyada yasayan bir musluk tamircisi eger meraki var ise kazancinin belli bir miktarini ayirarak bir BMW X5 gibi luks diye tabir edilen bir araca binebilir, o kisinin kendi tercihidir. Turkiyede bu kisi ya zengin olmali, ya da boyunu asan bir takside girmeli, ki bircok kisi boyle yapiyor. Ikinici konu da riskler, bir yazilim muhendisi olrak turkiyede kendimi riskte hissediyordum cunku patron her an seni kapinin onune koyarim yerine adam alirimi hissettiroyordu, bunun icin fazla mesailer, cumartesi calismalarina ses cikaramiyorduk, cikaranlar kovuluyordu. Istanbulda leventte o suslu plazalarda calisan insanlar gece mesailerine keyfinden mi kaliyor zannediyorsunuz, hepsi her an kovulurum korkusuyla calisiyorlar, bunada suslu cumlelerle performans degerlendirmesi diyorlar. Almanyada calisan biliyor ki gercekten ise yaramaz biri degilse patron zaten kovmaz, kovulsa da issizlik parasi vs derken en azindan yeni bir is buluncaya kadar aldigi BMW X5 in taksidini odeyebilir. Turkiyede orta sinif yasamak icin ayda 60 saat calismalisi, istanbulda yasayanlar ekstradan yol da cekmeli. Almanyada orta sinif 40 saat calisir, kendini yorgun hissederse calisma saatlarini 30 saate dusurebilir, kendini mesai yapmak zorunda hissetmez, kimse de teklif etmez. hafta sonu bahcesi ile ilgilenir, araaba almak icin yasamaz, arabaya merakli ise iyisini alir, merakli degil ise parasini baska yere harcar. Kredi karti zaten kullanmaz, almanyaya gelen turk turistler de en cok ona sasirir, kredi karti her yerde gecmez, cunku kimse kullanmaz, kimse 10 yillik takside girip hava atmak icin araba almaz.
Calistigim sirketin buyuk patronlarindan birinin arabasi 90 li yillardan bir model mazda 323. adam milyon euroluk serveti var ama arabaya merakli degilim diyor. parasini dunyayi gezip macera turizmine harciyor. Bizi avruplalidan ayiran en buyuk fark avrupali zevkleri icin kazanir ve yasar, biz ise baskalarina kendimizi kanitlamak icin calisir, borclarnir ve harcariz.
Elbette turkiyemiz cok guzel, belki de dunyanin en sansli ilk 20 ulkesinden biriyiz, ama hakettigimiz muasir medeniyetler seviyesi.
0